"Mgły Avalonu" Marion Zimmer Bradley - RECENZJA

Myślę, że nie ma takiej osoby, która chociaż raz nie słyszałaby o legendarnym władcy, królu Arturze. Postać ta od wieków pobudza wyobraźnie ludzi. Nawet w dzisiejszych czasach można spotkać setki książek (od dywagacji historycznych po powieści z gatunku fantasy), filmów, animacji a nawet gier. Sam bardzo dobrze pamiętam z dzieciństwa pewną kreskówkę, która po raz pierwszy przedstawiła mi postać Artura i jego rycerzy. Od dawna nosiłem się z zamiarem przeczytania jakiejś pozycji, która będzie opowiadała o przygodach Merlina i Lancelota. Dlatego też niezmiernie się ucieszyłem kiedy zobaczyłem, że Wydawnictwo Zysk i S-ka wznawia w twardej oprawie „Mgły Avalonu” Marion Zimmer Bradley.

Powieść Bradley dla osoby uważającej się za fana fantastyki nie może być anonimowa. Ciężko znaleźć jakiekolwiek zestawienie typu „100 najważniejszych książek z gatunku fantasy” gdzie powieść ta nie zajmowałaby jednego z czołowych miejsc. Jednak czy zasłużenie?

    Marion w swojej powieści interpretuje na swój sposób mit arturiański i stara mu się nadać jakieś ramy czasowe. Tak więc Artur jest potomkiem ostatnich władców pamiętających czasy rzymskiego cesarza na terenach Brytanii. Młody władca podobnie jak wcześniej jego ojciec musi stać się postacią jednoczącą ludność podzieloną nie tylko ze względu na przynależność etniczną ale także pod względem wyznawanej przez siebie religii. Na terenach, które śmiało można umiejscowić w znanej nam Anglii, powoli zaczyna kiełkować ziarno chrześcijaństwa, które powoli wypiera stare wierzenia oparte przede wszystkim na kulcie sił natury i wszechobecnej Bogini. Nie sposób nie zauważyć ogromu pracy jaki Bradley wykonała aby odtworzyć tajemniczą religię druidów, o której wciąż tak mało wiadomo. Wizja pisarki, oczywiście wyłączając wątki fantastyczne wydaje się jak najbardziej prawdopodobna.

    Bradley ukazuje świat gdzie upadająca religia musi walczyć o przetrwanie. Kapłanki nie są w stanie pogodzić się z upadkiem wartości, którym poświęcały całe życie. Bardzo często posuwają się do kroków, które zaskakują swoją przewrotnością oraz dość wypaczonym jeśli chodzi o współczesnego odbiorcę systemem wartości. Religia Avalonu, która m.in. podczas rytualnych orgii dopuszcza nawet związki kazirodcze. Wierzono bowiem, że w określonych fazach księżyca podczas rytuału kapłanka i jej „partner” stają się na chwilę Boginią i Królem Bykiem, dlatego też żadne więzy pokrewieństwa nie mają znaczenia.

    Sposób w jaki Bradley opowiada historię jest również niespotykany. Wszystkie wydarzenia opisywane są z perspektywy kobiet. Dlatego czytelnik szukający zapierających dech w piersiach opisów bitew i potyczek nie znajdzie ich w „Mgłach Avalonu”. Natomiast możemy zobaczyć co dzieje się w zamkach w momencie kiedy mężczyźni udają się na wyprawy wojenne, jak wygląda i toczy się życie codzienne, czym zajmują się kobiety pod nieobecność mężów. Jednak wszystko przedstawione przez autorkę w taki sposób, że czytelnik z pewnością nie może narzekać na brak wrażeń.

    Spotkałem się kiedyś w sieci z opinią, że „Mgły Avalonu” to powieść feministyczna. Autorka pokazuje jak ważną rolę w świecie odgrywają silne i niezależne kobiety, które niejednokrotnie pełnią role „szarych eminencji”, które sprawują faktyczną władzę i pomagają swoim mężom w podejmowaniu najważniejszych decyzji. Jednak Bradley ukazuje również kobiety, których władanie zupełnie nie interesuje a swoje życie poświęcają głównie rodzeniu dzieci i przędzeniu.

    Warto chwilę uwagi poświęcić tytułowej wyspie Avalon gdzie mieściła się świątynia i szkoła kapłanek oraz druidów. Na skutek tego, że chrześcijaństwo zdobywa coraz większe wpływy, istnienie wyspy jest powoli wypierane ze świadomości ludzi do tego stopnia, że „oddala” się ona coraz bardziej w mgły. Mamy do czynienia z tworzeniem się równoległego świata gdzie to samo miejsce w rzeczywistości zajmuje opactwo Glastonbury. Autorka ukazuje jak wielką moc ma ludzka świadomość, która wspólnym wysiłkiem jest w stanie tworzyć rzeczywistość. Motyw ten z pewnością wyprzedzał „epokę” ponieważ staje się on coraz bardziej popularny we współczesnej literaturze.

    Nowe wydanie „Mgieł Avalonu” może być z pewnością ozdobą każdej biblioteczki. Twarda oprawa z obwolutą gdzie obie ilustracje są identyczne robi wrażenie do tego dobrej jakości papier i czcionka, którą bardzo wygodnie się czyta. Czego można chcieć więcej?

    „Mgły Avalonu” liczą ponad 1100 stron i niestety uważam, że jest za długa. Pod koniec czułem już zmęczenie lekturą. Jest sporo fragmentów, które uważam za zbędne i przegadane. Nie raz miałem dosyć wewnętrznych monologów bohaterek, które często nic nie wnosiły do akcji poza kolejnymi akapitami.

    O „Mgłach Avalonu” można by pisać i pisać. Jest to książka tak bogata w motywy i tak skonstruowana, że jej głębsza analiza z pewnością posłużyłaby do wielu opracowań naukowych. Powieść jest z pewnością jedną z najważniejszych książek fantastycznych w dziejach. Powieść ponadczasowa, która z pewnością będzie inspirowała kolejne pokolenia pisarzy i czytelników.

 Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Zysk i S-ka